De bouwhistorische waarden van Veldheim

In samenwerking met SB4 en Friso Woudstra Architectuur, heeft Res Nova Monumenten onderzoek gedaan naar de bouwhistorische waarden van de landgoederen van Mooi Zeist: Veldheim, Stenia en Peronnik. De uitkomsten hiervan zijn van groot belang voor de toekomstige plannen en dienen daarbij als uitgangspunt zowel als inspiratiebron. Hierbij staat het behoud van authenticiteit centraal. De gebouwen en tuinen zijn met oog op gewenste herbestemming en restauratie uitgebreid onderzocht en de resultaten zijn verwerkt in gedetailleerde rapportages.

In de bijlage vind je het onderzoeksrapport van Veldheim. Stenia en Peronnik worden in aparte rapportages behandeld. Geen tijd om het hele rapport te lezen? Onderstaand vind je een beknopte samenvatting van de geschiedenis van Veldheim en bijbehorende gebeurtenissen en verbouwingen

Klik hier voor het bouwhistorisch rapport van Veldheim. 

Veldheim samengevat

Onderstaande tekst komt uit het rapport ‘Bouwhistorische verkenning Veldheim’ en is geschreven door drs Don Rackham.

Het landhuis Veldheim werd in 1908 gebouwd in opdracht van Johan Jacob Clotterbooke Patijn. Clotterbooke Patijn was sinds 1893 burgemeester van Zeist en woonachtig op landhuis Oud Veldheim. In 1894 huwde hij jkvr. Marie Isabelle Anne Josine Charlotte Huydecoper .

Oud Veldheim was ten zuiden van de Utrechtseweg gelegen. In een in 1896 uitgegeven Gids voor Zeist staat vermeld:

“[…] Waar Ma Retraite eindigt, begint Veldheim d.w.z. de fraaie overplaats met prachtig geboomte, die tot deze plaats behoort. Het Buiten zelf, ligt aan de tegenovergestelde zijde van den weg en spreidt als alle plaatsen in dit bloemendorp, een schat van planten en bloemen ten toon. […]”. (Rhoen 1999, p.16.)

Oud Veldheim voldeed blijkbaar niet meer aan de behoeften van Clotterbooke Patijn (of diens vrouw, jonkvrouw Huydecoper). In 1907 geeft hij architect Jan Stuivinga de opdracht om een nieuw landhuis te ontwerpen dat zal worden opgericht op de ‘overplaats’ van Oud Veldheim. Deze ‘overplaats’ werd in 1849 aangekocht door de toenmalige eigenaar van Oud Veldheim. Dit terrein was ten tijde van de aankoop al ingericht als parktuin en hoorde oorspronkelijk bij het landhuis Ma Retraite.

Hoewel Veldheim maar kort als woonhuis heeft gediend (1908-1932), is het huis, ondanks haar functie als pedagogische instelling met inwonende kinderen, nagenoeg ongewijzigd gebleven. De meeste ingrepen zijn binnen de bestaande structuur opgetrokken en ‘reversibel’ uitgevoerd. Op de verdieping zijn deze latere ingrepen weer verwijderd (zonder zichtbare schade aan de oorspronkelijke structuur en uitmonstering).

Al met al is er nog sprake van een gaaf behouden huis, dat slechts op detailniveau is aangepast.

1908
Bouw van het landhuis naar een ontwerp van Jan Stuivinga.

1922 – 1934
Overlijden Johan Jacob Clopperbooke Patijn in 1922, verkoop aan de familie Povel.

In 1932 in gebruik genomen als de vereniging Heil paedagogie.

1934
Drielaags aanbouw tegen het rechter deel van de oostgevel. Minimale interne aanpassingen. Aanbrengen vensteras in noordgevel (links).

Kort na 1934 worden persiennes aangebracht bij de tuindeuren aan de zuidzijde.

1950
Bouw van een volume tegen de noordzijde van het volume uit 1934 en een gang/koppelstuk voorlangs de noordgevel (souterrain).

1970
Bouw van een volume tegen de westgevel. Hierbij gaat de open plaats verloren. De dienstdeur wordt verplaatst naar de noordgevel. De vensters op de bel-etage wordt iets ingekort.

1975 – 2006
Indeling verdieping binnen bestaande structuur. Geheel nieuwe indeling zolder. Enkele kleine aanpassingen bel-etage tbv lift.

Aanpassen vier van de acht balkondeuren tot vensters. Alle acht kozijnen voorzien van nieuwe bovenlichten. Dichtzetten westelijke balkondeur in centrale zuidelijke kamer. Vervangen balustrades balkon en aanbrengen traliewerk. Isoleren vensters en deuren (isolatieglas en voorzetramen binnenzijde). Opnieuw verwijderen persiennes tuindeuren zuidzijde.

Jaren negentig
Afbraak van de oostelijke aanbouwen en bouw van een nieuw trappenhuis. Vernieuwen dakbedekking en verwijderen schoorstenen op het oostelijke en westelijke dakschild.

2006 – heden
Opnieuw verwijderen later geplaatste inrichting verdieping. Herplaatsen persiennes tuindeuren zuidzijde.